Biên giới lãnh thổ

TS. Đỗ Thành Trung - Nguyễn Thế Lực

(Học viện An ninh nhân dân)

Phòng, chống xuất nhập cảnh (XNC) trái phép là một nội dung quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc gia (ANQG), bảo đảm trật tự an toàn xã hội (TTATXH), bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân hai khu vực biên giới, củng cố mối quan hệ hữu nghị, láng giềng cùng phát triển. Thời gian qua, công tác này đã ghi nhận những kết quả tích cực ở địa bàn biên giới Hà Giang.

Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an tỉnh Hà Giang phối hợp Công an xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên tuyên truyền, phát tờ rơi phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân trên địa bàn về các quy định của pháp luật về xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam và của người nước ngoài, những vấn đề liên quan đến xuất khẩu lao động, lao động qua biên giới và những rủi ro, hậu quả của việc lao động trái phép ở nước ngoài. (Nguồn: Phòng QLXNC)

Gắn phòng, chống xuất nhập cảnh trái phép với phòng, chống tội phạm

Phòng, chống XNC trái phép trên địa bàn tỉnh biên giới Hà Giang là một nhiệm vụ trọng tâm được triển khai quyết liệt, hiệu quả trên cơ sở phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng Công an và Biên phòng và đã đạt được những kết quả quan trọng:

Từ năm 2019 đến năm 2024, Công an 34 xã, thị trấn khu vực biên giới trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã phối hợp với 12 Đồn biên phòng trao đổi hơn 2.100 thông tin về tình hình phụ nữ Việt Nam xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc lấy chồng quay lại địa phương xin cấp hộ chiếu; 304 thông tin về lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua làm giả giấy tờ xuất cảnh đi lao động Trung Quốc; phối hợp xác minh 218 thông tin về vụ việc XNC trái phép, cung cấp cho Cơ quan An ninh Điều tra, Công an tỉnh Hà Giang thụ lý điều tra giải quyết 113 vụ/237 bị can về hành vi tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài và tổ chức cho người khác nhập cảnh Việt Nam trái phép.

Ngoài ra, đã rà soát, nắm tình hình số công dân Việt Nam không được phía Trung Quốc cho cư trú, bị trục xuất trở về địa phương để tổ chức khai thác, kịp thời phát hiện các tuyến, địa bàn, đối tượng trọng điểm, đường dây, tổ chức liên quan đến hoạt động XNC trái phép để chủ động triển khai biện pháp phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời.

Trong quản lý cư trú đối với người nước ngoài trong khu vực biên giới, giai đoạn 2019-2024, đã tiếp nhận 2.812 thông tin khai báo tạm trú cho người nước ngoài theo quy định. Thực hiện kiểm tra thẻ tạm trú, giấy tờ xuất nhập cảnh cho hơn 3.800 lượt người nước ngoài cư trú trên địa bàn. Phối hợp triển khai ba đợt cao điểm phòng, chống XNC trái phép, rà soát cư trú đối với 1.201 cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú đối với NNN ở khu vực biên giới. Qua đó, đã kịp thời phát hiện, chấn chỉnh các hoạt động chưa đúng với quy định về cư trú của người nước ngoài.

Trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật về XNC, kiến thức về phòng, chống XNC trái phép cho Nhân dân, đã chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác tiện ích của mạng xã hội Zalo để tăng cường phối hợp trong hướng dẫn cơ sở lưu trú thực hiện khai báo tạm trú cho người nước ngoài; tiếp nhận, kiểm tra, rà soát, xác thực thông tin khai báo tạm trú của người nước ngoài trên mạng thông tin hoặc xác nhận thông tin khai báo tạm trú của người nước ngoài theo quy định.

Công an xã khu vực biên giới đã phối hợp với các Đồn biên phòng tổ chức 83 lượt tuyên truyền tập trung đến các tổ chức và cá nhân cư trú tại khu vực biên giới về nội dung, cách thức tra cứu, tìm hiểu, cách khai thác và sử dụng biểu mẫu khi thực hiện thủ tục hành chính về XNC; quyền và nghĩa vụ của công dân trong mối quan hệ với cơ quan Công an, Bộ đội biên phòng khi giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ Công an xã, Bộ đội biên phòng về trách nhiệm trong giải quyết công việc liên quan đến công dân. Công an xã cũng đã phối hợp với Đồn biên phòng, Đài Phát thanh, truyền hình tỉnh Hà Giang xây dựng các phóng sự về công tác cải cách hành chính trong lĩnh vực quản lý XNC, phổ biến, cập nhật tình hình vi phạm XNC, mức phí, lệ phí về XNC để Nhân dân biết, thực hiện, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực này.

Trong đấu tranh, xử lý với các hành vi xuất nhập cảnh trái phép, từ năm 2019 đến hết năm 2024, qua kiểm tra, rà soát công dân Việt Nam, người nước ngoài, cơ sở lưu trú và các cá nhân, tổ chức có liên quan, đã phát hiện được 1.042 vụ/2.281 đối tượng vi phạm hành chính, 48 vụ/89 đối tượng vi phạm hình sự, hỗ trợ khởi tố 46 vụ án/80 bị can, thu 770.000.000 đồng tiền phạt nộp ngân sách Nhà nước. Điển hình như năm 2024, qua phối hợp triển khai các công tác nghiệp vụ, đã phát hiện, xử lý 41 trường hợp (128 công dân Việt Nam, 309 người Trung Quốc, 24 người Campuchia) vi phạm nhập cảnh trái phép vào Việt Nam; tổ chức xác minh, làm rõ vụ việc 2 người Pakistan xuất cảnh trái phép từ Việt Nam sang Trung Quốc theo đề nghị của Công an Trung Quốc. Đặc biệt, qua phối hợp đã phát hiện 35 đối tượng truy nã bỏ trốn sang Trung Quốc, đã bắt, bàn giao đối tượng để xử lý theo quy định của pháp luật.

Những kết quả nêu trên đã góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống XNC trái phép, gắn kết chặt chẽ giữa phòng, chống XNC trái phép với phòng, chống ma túy, buôn bán người, buôn lậu và các hoạt động phòng, chống tội phạm khác ở khu vực biên giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng, chống XNC trái phép trên địa bàn tỉnh Hà Giang vẫn còn những hạn chế, bất cập. Một bộ phận cán bộ, chiến sĩ của Công an các xã khu vực biên giới và Đồn biên phòng chưa phát huy hết trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; hoạt động phối hợp trao đổi thông tin XNC chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục, nhất là các thông tin về các nguy cơ, khả năng dẫn đến các hoạt động XNC trái phép; công tác phối hợp tuần tra chung phòng, chống XNC trái phép chưa được thực hiện thường xuyên.

Tăng cường phối hợp quản lý cư trú, hạn chế xuất nhập cảnh trái phép

Thời gian tới, với sự thông thoáng trong chính sách thị thực, chính sách quản lý XNC của Nhà nước, Bộ Công an và xu hướng tăng cường hội nhập, hợp tác quốc tế sâu rộng, toàn diện giữa Việt Nam - Trung Quốc nói chung, giữa tỉnh Hà Giang và các địa phương đối biên của Trung Quốc nói riêng, dự báo tình hình XNC trên địa bàn tỉnh Hà Giang tiếp tục có chiều hướng gia tăng về số lượng, đa dạng hơn về thành phần, quốc tịch, mục đích. Ngoài những mặt tích cực thì nguy cơ nảy sinh các phức tạp về ANTT, nguy cơ về hoạt động XNC trái phép cũng gia tăng. Chính vì vậy, để nhanh chóng khắc phục các hạn chế, bất cập đã nêu trên địa bàn tỉnh Hà Giang thời gian tới, cần thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, chú trọng, triển khai đồng bộ các mặt công tác phối hợp trao đổi thông tin, tình hình XNC, tình hình vi phạm pháp luật về XNC. Công an xã khu vực biên giới và Đồn Biên phòng cần tăng cường công tác nắm tình hình trên tuyến biên giới, địa bàn trọng điểm về XNC, các chủ trương, chính sách của phía Trung Quốc đối với hoạt động XNC; phối hợp quản lý công dân trên địa bàn, nhất là số công dân đã từng xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc lao động tự do bị trao trả, đẩy đuổi về địa bàn và số công dân có mối quan hệ, điều kiện, khả năng để tổ chức, môi giới người khác XNC trái phép.

Hai là, tuân thủ và tổ chức thực hiện nghiêm túc nội dung các quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, Công an tỉnh và Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Giang về bảo vệ ANQG, bảo đảm TTATXH, phòng, chống XNC trái phép. Thường xuyên phổ biến, quán triệt các nội dung về trách nhiệm, cơ chế, các mặt hoạt động phối hợp cần triển khai để cán bộ, chiến sĩ của mỗi bên thống nhất nhận thức, nâng cao trách nhiệm tổ chức thực hiện. Gắn chặt hơn nữa công tác phối hợp phòng, chống XNC trái phép với công tác quản lý nhà nước về ANTT, đấu tranh phòng, chống tội phạm ở khu vực biên giới.

Bà là, cần nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, quy chế phối hợp giữa Công an xã với Bộ đội biên phòng tỉnh Hà Giang liên quan đến phòng, chống XNC trái phép ở khu vực biên giới, nhất là trong thực hiện các nội dung phối hợp về quản lý cư trú, quản lý hoạt động của người nước ngoài ở khu vực biên giới. Hạn chế tối đa tình trạng người nước ngoài và công dân Việt Nam lợi dụng sự thông thoáng trong chính sách XNC, chính sách thị thực để thực hiện các hoạt động XNC trái phép.

Bốn là, tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phối hợp trong xác minh thông tin, xử lý các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về XNC tại khu vực biên giới. Tập trung làm tốt công tác phối hợp trong triển khai các mặt công tác nghiệp vụ theo các cao điểm, chiến dịch, chuyên đề về phòng, chống XNC trái phép. Bám sát chức năng, nhiệm vụ được phân công, phân cấp trong công tác quản lý XNC, quản lý người nước ngoài tại khu vực biên giới để tổ chức theo dõi, nắm bắt, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền của Công an tỉnh, Bộ đội biên phòng để phục vụ phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn và xử lý kịp thời, hiệu quả với các loại tội phạm, hành vi vi phạm pháp luật có liên quan đến lĩnh vực quản lý XNC.

Năm là, chú trọng công tác sơ kết, tổng kết, giao ban trong phối hợp thực hiện phòng, chống XNC trái phép giữa Công an xã khu vực biên giới và Đồn biên phòng, kịp thời nắm bắt, trao đổi các thông tin cần thiết phục vụ công tác quản lý người nước ngoài tại khu vực biên giới. Chú trọng công tác sơ kết, tổng kết 06 tháng, hàng năm, theo các cao điểm, chiến dịch, nhằm đánh giá chính xác, khách quan thực trạng phối hợp; ghi nhận, biểu dương, rút ra các bài học kinh nghiệm để quán triệt triển khai trong thời gian tiếp theo.