Biên giới lãnh thổ

1. Hoạt động của Lãnh đạo cấp cao

- Ngày 17/11, tại thành phố San Francisco (Mỹ), nhân dịp tham dự Tuần lễ Cấp cao Diễn đàn Hợp tác châu Á-Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 30, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã có cuộc gặp với một số nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có Thủ tướng Canada Justin Trudeau; Quốc Vương Brunei Hassanal Bolkiah, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim … trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông. Các bên nhất trí đề cao tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định ở khu vực.^[1]

- Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Vương quốc Bỉ và Nghị viện châu Âu (EP), tối 15/11 (theo giờ địa phương), tại thủ đô Brussels (Bỉ), Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam do Ủy viên Bộ chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Trần Thanh Mẫn dẫn đầu, đã có buổi làm việc với Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế Nghị viện châu Âu (INTA) Bernd Lange. Trong trao đổi, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Chủ tịch INTA thúc đẩy Ủy ban châu Âu (EC) sớm gỡ bỏ thẻ vàng IUU đối với xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang EU, góp phần bảo đảm sinh kế cho ngư dân Việt Nam và nguồn cung cho thị trường EU; bày tỏ mong muốn EU và các nước thành viên tiếp tục có tiếng nói mạnh mẽ, ủng hộ lập trường của Việt Nam và ASEAN về giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982. Chủ tịch INTA nhấn mạnh Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong khu vực ASEAN và bày tỏ lập trường cá nhân và của EU là ủng hộ tự do hàng hải, hàng không trên biển; ủng hộ lập trường theo hướng tôn trọng luật pháp quốc tế đặc biệt tại Biển Đông.[2]

- Ngày 09/11, tại Hà Nội, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ lần lượt có các cuộc tiếp với Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông. Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đánh giá cao chuyến thăm Việt Nam, đồng chủ trì cuộc gặp Trưởng đoàn đàm phán cấp Chính phủ về biên giới lãnh thổ Việt Nam – Trung Quốc của Thứ trưởng Tôn Vệ Đông; đề nghị Bộ Ngoại giao hai nước tiếp tục phát huy vai trò điều phối tích cực trong việc duy trì đà phát triển tốt đẹp của quan hệ hai nước; kiểm soát tốt bất đồng trên biển, đóng góp thiết thực vào quan hệ Việt – Trung hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Về vấn đề trên biển, Thứ trưởng Thường trực Nguyễn Minh Vũ và Thứ trưởng Tôn Vệ Đông đã trao đổi thẳng thắn về một số diễn biến tại Biển Đông trong thời gian qua; khẳng định tầm quan trọng của việc tiếp tục thực hiện nghiêm túc nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước và Thỏa thuận về những Nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc năm 2011, cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định, kiềm chế, tránh các biện pháp làm phức tạp tình hình trên biển. Phía Việt Nam đề nghị hai bên thực sự tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của nhau, cùng nhau kiểm soát tốt bất đồng, duy trì thông suốt các kênh đàm phán về vấn đề trên biển, nỗ lực tìm kiếm một giải pháp cơ bản lâu dài trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. Hai bên đánh giá tích cực kết quả triển khai các dự án trong khuôn khổ hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm như “Triển khai hợp tác thả cá giống và bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong Vịnh Bắc Bộ” và việc ký 02 văn kiện hợp tác gồm “Nghiên cứu hợp tác trong lĩnh vực môi trường địa chất và tai biến địa chất biển khu vực châu thổ sông Hồng và châu thổ sông Trường Giang” và “Hợp tác nghiên cứu quản lý tổng hợp môi trường biển và hải đảo vùng Vịnh Bắc Bộ”; nhất trí tiếp tục thúc đẩy đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và hợp tác cùng phát triển trên biển đạt tiến triển thực chất; sớm hoàn tất thủ tục và tiến tới ký kết “Thỏa thuận về việc thiết lập đường dây nóng về các vụ việc phát sinh đột xuất của hoạt động nghề cá trên biển Việt Nam – Trung Quốc”, “Thỏa thuận hợp tác tìm kiếm cứu nạn Việt Nam – Trung Quốc” và tiếp tục thúc đẩy hợp tác về biển, nhất là trong lĩnh vực ít nhạy cảm.^[3]

2. Thông tin quốc tế

 Việt Nam

Ngày 09/11, Hội thảo lần thứ năm của Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) về vận dụngUNCLOS 1982 và các văn kiện pháp lý quốc tế khác trong ứng phó với các thách thức đang nổi lên trên biển, do Bộ Ngoại giao phối hợp với các đại sứ quán Canada, Australia, New Zealand và EU đồng tổ chức tại Hà Nội. Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho rằng, hơn lúc nào hết, các quốc gia cần tìmkiếm giải pháp cho các vấn đề trên biển trong khu vực thông qua thúc đẩy hợp tác, bằng cách tôn trọng và thực thi đầy đủ UNCLOS 1982.Hội thảo là cơ hội để khẳng định UNCLOS 1982 tiếp tục đứng vững trước phép thử của thời gian, là cơ sở quan trọng để các quốc gia trong khu vực tăng cường lòng tin, thúc đẩy các hợp tác vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng.[4]

Mỹ

Sau cuộc hội đàm diễn ra tại Nhà Trắng (Mỹ) ngày 13/11, Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Indonesia Joko Widodo đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung, về vấn đề Biển Đông, hai nhà lãnh đạo nhất trí ủng hộ tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông cũng như tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa phù hợp với luật biển quốc tế, được phản ánh trong UNCLOS 1982, đồng thời hai bên cũng ghi nhận giá trị Phán quyết của Tòa trọng tài vụ kiện Biển Đông năm 2016.[5]

Malaysia

Phát biểu tại Đại học California ngày 14/11, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim khẳng định lập trường của Malaysia về Biển Đông xuất phát từ các nhiệm vụ chiến lược và kinh tế lâu dài; nhấn mạnh Malaysia phản đối mạnh mẽ mọi hành động làm phương hại đến toàn vẹn lãnh thổ hay quyền tự do hàng hải của Malaysia. Bên cạnh đó, Thủ tướng Anwar cho biết, lập trường nhất quán của Malaysia là kiên quyết bảo vệ quyền chủ quyền trên biển, đồng thời tiếp cận vấn đề Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.[6]

Indonesia

Ngày 16/11, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á ASEAN mở rộng (ADMM+) lần thứ 17, diễn ra tại thủ đô Jakarta của Indonesia. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố chung vì hòa bình, thịnh vượng và an ninh, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an toàn khu vực và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; theo đuổi các biện pháp giải quyết tranh chấp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982; cần thiết sớm hoàn tất một COC hiệu quả, thực chất phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS năm 1982 trong khi thực hiện một cách đầy đủ và hiệu quả DOC.[7]

[1]https://www.vietnamplus.vn/chu-tich-nuoc-vo-van-thuong-gap-thu-tuong-canada-justin-trudeau-post908385.vnp

https://vov.vn/chinh-tri/chu-tich-nuoc-vo-van-thuong-gap-quoc-vuong-brunei-hassanal-bolkiah-post1059786.vov

https://vov.vn/chinh-tri/chu-tich-nuoc-du-doi-thoai-nha-lanh-dao-cac-nen-kinh-te-apec-va-khach-moi-post1059809.vov

[2]https://www.vietnamplus.vn/nghi-vien-bi-va-eu-danh-gia-cao-moi-quan-he-hop-tac-voi-viet-nam-post908451.vnp

[3]https://baoquocte.vn/cuoc-gap-hai-truong-doan-dam-phan-cap-chinh-phu-ve-bien-gioi-lanh-tho-viet-nam-trung-quoc-249319.html&amp=1

[4]https://baoquocte.vn/hoi-thao-arf-ve-unclos-1982-hien-phap-cua-bien-va-dai-duong-khuon-kho-phap-ly-khong-the-thay-the-249372.html

[5]https://apnews.com/article/joe-biden-indonesia-joko-widodo-227d669b1a80257df7f5d262db5065cb

[6]https://www.thestar.com.my/news/nation/2023/11/15/malaysia-can-help-reduce-tensions-via-creative-diplomacy-says-anwar

[7]https://antv.gov.vn/the-gioi-7/hoi-nghi-bo-truong-quoc-phong-asean-17-thong-qua-tuyen-bo-chung-ve-hoa-binh-va-an-ninh--8DF5042EB.html