Biên giới lãnh thổ

Từ đầu năm đến nay, thành phố Hải Phòng thực hiện đợt cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định, góp phần hoàn thành mục tiêu Việt Nam sớm gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu. Trong đó, hoạt động giám sát, xử lý tình trạng mất kết nối thiết bị hành trình (VMS) là một trong những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng.

Tàu thuyền đánh cá neo đậu tại bến cá Ngọc Hải, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng. Ảnh tư liệu: An Đăng/TTXVN

Ông Vũ Văn Cự, Trưởng Liên tập đoàn đánh cá biển Nam Triệu, xã Lập Lễ, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng cho biết: Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng đã siết chặt hơn việc theo dõi, xử phạt tình trạng mất kết nối thiết bị hành trình tàu cá. Trước kia, tàu mất kết nối thiết bị hành trình vài tuần mới bị nhắc nhở, nay mất kết nối ngoài 6 giờ sẽ kiểm tra, xác minh và xử phạt. Từ đầu năm đến nay, nhiều tàu cá của xã đã bị phạt hành chính. Liên tập đoàn cũng đã thông tin, tuyên truyền tới ngư dân, các chủ tàu để đảm bảo VMS hoạt động thông suốt.

Theo ông Trần Huy Toàn, Phó Chánh thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hải Phòng, năm 2023, chỉ có 30 trường hợp tàu cá vi phạm các quy định pháp luật về VMS với tổng số tiền xử phạt 639 triệu đồng. Tuy nhiên, từ đầu năm đến ngày 9/5/2024, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử phạt 45 trường hợp tàu cá vi phạm các quy định về kết nối thiết bị hành trình với tổng số tiền là 1,014 tỷ đồng.

Cũng theo ông Trần Huy Toàn, từ tháng 8/2023, Thanh tra Sở được giao chủ trì xác minh nguyên nhân tàu cá mất tín hiệu kết nối thiết bị giám sát hành trình trên biển trên 10 ngày của 28 tàu cá. Kết quả xác minh cho thấy, có 5 tàu cá không duy trì thiết bị giám sát hành trình khi hoạt động trên biển, 15 tàu cá mất tín hiệu kết nối thiết bị giám sát hành trình do tàu nằm bờ, không đi hoạt động và 8 tàu cá không ở địa phương...

Ông Lê Trung Kiên, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hải Phòng cho biết, theo quy định, tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên hoạt động khai thác thủy sản phải lắp đặt, duy trì tín hiệu thiết bị giám sát hành trình. Hải Phòng có 321 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đang hoạt động khai thác thủy sản, đã lắp đặt đạt 100%.

Qua khảo sát, nguyên nhân chính khiến tình trạng mất tín hiệu VMS diễn ra là: mất nguồn do bình ắc quy hết điện, thiết bị điện tử chạy chưa ổn định do thời tiết khắc nghiệt, sóng gió, nước mặn, sét đánh, khay sim bị oxy hóa tiếp xúc kém, sim bị lỏng, sự cố tín hiệu vệ tinh, chập điện, dây điện bị đứt, máy phát điện tàu bị sự cố, ngư dân chậm trễ trong việc gia hạn cước phí dịch vụ…

Ngoài ra, ý thức chấp hành quy định pháp luật của một số ngư dân chưa cao do trình độ học vấn thấp, cho rằng tắt thiết bị để giấu ngư trường đánh bắt. Vẫn còn tình trạng chủ tàu, thuyền trưởng cố ý tắt thiết bị giám sát hành trình khi đang khai thác trên biển nhằm trốn tránh sự kiểm soát của các cơ quan quản lý... Bên cạnh đó, phần mềm hệ thống giám sát tàu cá cập nhật dữ liệu tàu cá mất kết nối còn chậm so với thực tế dẫn đến việc trực ban thông báo, nhắc nhở chủ tàu, thuyền trưởng về việc mất kết nối, vượt ranh giới cho phép trên biển chưa kịp thời...

Để siết chặt tình trạng mất tín hiệu VMS, ông Lê Trung Kiên cho biết, hệ thống giám sát tàu cá tại Chi cục được tổ chức trực 24/24 giờ. Khi phát hiện tàu cá mất kết nối trên 6 giờ, trực ban sẽ thông báo và hướng dẫn các chủ tàu, thuyền trưởng kiểm tra nguyên nhân và có hướng khắc phục, liên hệ với đơn vị cung cấp thiết bị VMS để được hỗ trợ kỹ thuật.

Đơn vị chức năng cần tăng cường thông tin, tuyên truyền, tập huấn các quy định pháp luật về chống khai thác IUU, thông tin công khai các trường hợp vi phạm để răn đe. Đồng thời, xác minh, xử lý triệt để các trường hợp cố tình vi phạm khai thác IUU, lợi dụng hoạt động nghề cá để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác; rà soát hồ sơ, ra quyết định xử phạt dứt điểm các trường hợp vi phạm còn thời hạn, thời hiệu. Lực lượng chức năng tăng cường giám sát 24/24 giờ hoạt động của tàu cá qua hệ thống giám sát tàu cá; theo dõi, xử lý đúng quy định đối với việc duy trì hoạt động của thiết bị VMS, tàu cá hoạt động sai vùng. Đơn vị chức năng tiếp tục hướng dẫn các chủ phương tiện, thuyền trưởng, ngư dân và các đơn vị liên quan sử dụng phần mềm quản lý tàu cá ra vào cảng để theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá tại cảng cá, hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp đối với nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác trong nước.

Các tổ công tác chống khai thác IUU tại các địa phương chủ động, tích cực hơn nữa trong công tác tham mưu, xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến tàu cá mất kết nối thiết bị VMS; kiểm soát chặt chẽ sản lượng khai thác thủy sản. Tổ chức đăng ký và cập nhật trên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép) ngay sau khi Nghị định số 23/2018/TT-BNNPTNT được sửa đổi, ban hành; sớm hoàn thiện, trình HĐND thành phố Hải Phòng ban hành Nghị quyết hỗ trợ chuyển đổi nghề khai thác thủy sản.